Professor uit Zurich waarschuwt voor operaties in het bekken in het algemeen
en met mesh in het bijzonder
Terwijl het in Nederland stil blijft, zijn er in het buitenland gelukkig wel artsen en wetenschappers die (durven te) waarschuwen voor aandoeningen die bekkenbodemoperaties in het algemeen en gecombineerd met implantatie van matjes (mesh) in het bijzonder kunnen veroorzaken.
Buiten professor Cohen Tervaert (Canada), professor Cammu (België), dokter Koch (Duitsland), de vorig jaar overleden dokter Robert Bendavid (Canada), professor Carl Heneghan (UK) en sommige andere buitenlandse artsen en wetenschappers steekt ook professor Possover (Zurich) niet onder stoelen of banken dat bekkenbodemoperaties in het algemeen, en met mesh in het bijzonder, kunnen leiden tot onherstelbare zenuwschade o.a. door bloedingen en littekenvorming in de buurt van zenuwweefsel.
Linde Hietkamp, studente Engelse Taal en cultuur aan de Radboud Universiteit te Nijmegen, was zo vriendelijk de Engelse tekst voor ons te willen vertalen.
Een deel ervan hebben we er uitgelicht:
Postoperatief letsel aan bekkenzenuwen
Soms zijn operaties de enige optie voor een effectief medische behandeling bij een aandoening aan het bekken. Echter, zo’n operatie kan het risico van verschillende complicaties met zich meebrengen. Gezien de hoeveelheid bekkenaandoeningen over de hele wereld, de hoeveelheid aan chirurgische ingrepen en letsel aan het bekken is het geen wonder dat veel pijnsymptomen veroorzaakt worden door een beschadiging aan de bekkenzenuwen. Een van de meest voorkomende complicaties van een operatie is een bloeding. Als er veel bloedingen voorkomen van het weefsel in de buurt van de bekkenzenuwen kan dit weefsel zich ontwikkelen tot littekenweefsel in de weken of zelfs maanden na de operatie. Dit kan de bekkenzenuwen irriteren of beklemmen. Infecties van een bloeduitstorting zijn ook mogelijk en worden geassocieerd met het risico tot irritatie/beschadiging van de bekkenzenuwen.
Een enorme hoeveelheid aan zenuwen loopt door ons bekken, met name langs de bekkenwand. Wanneer er een operatie wordt uitgevoerd bestaat het risico dat deze zenuwen beschadigd worden of zelfs doorgesneden. Dit kan leiden tot zintuiglijke aandoeningen zoals gevoelloosheid of verlamming van de spieren. Daarnaast kan men ook ernstige zenuwpijn ervaren, dit noemt men ‘neuropatische pijn’. Aangezien dit type pijn praktisch gezien altijd chronisch is en zorgt voor het uitvallen van functies (loopstoornis, seksuele stoornis, blaas- en ingewandenstoornis, incontinentie, etc.), is het enorm belangrijk dat het behandelen van deze verwondingen snel na de operatie plaatsvindt, als er überhaupt tekenen van verwonding zijn. Dit is dan ook het grootste probleem – het herkennen van een complicatie is niet altijd mogelijk, laat staan het toegeven.
Welke ingrepen kunnen leiden tot beschadiging van de zenuwen?
Operaties in de buurt van de bekkenwand of het kruis verhogen het risico tot het beschadigen van de bekkenzenuwen die diep in de bekkenwand of buikwand zitten. Aan de ene kant kunnen deze zenuwen beschadigd raken direct tijdens de operatie, aan de andere kan het vormen van littekenweefsel of abnormale bloedvaten maanden of jaren later ook nog voorkomen. Dit kan leiden tot frictie en mechanische irritatie van de zenuwen in het bekken. Deze ‘hoog-risico’ operaties omvatten oncologische ingrepen, endometriose operaties en verzakkingsoperaties, met name in combinatie met matjes.
Verzakkingsoperaties met matjes
Verzakkingsoperaties met meshimplantaten zijn met name risicovolle operaties m.b.t. mogelijke schade aan de bekkenzenuwen. Het doel van een verzakkingsoperatie is om de problemen van een verzakking te verhelpen en de functies van de betrokken organen zoals de vagina, blaas en rectum te verbeteren. Deze procedure zou zo min mogelijk ingrijpend moeten zijn, geen complicaties mogen veroorzaken en zou ook een laag recidiefpercentage moeten hebben. De matjes, ook bekend als mesh, zijn al 20 jaar in gebruik. In 2011 werden betrouwbare onderzoeken naar het gebruik van matjes bij baarmoederverzakkingen en incontinentie gepresenteerd. Maar in juli 2011, publiceerde de Amerikaanse FDA (Food & Drugs Administration) een veelbesproken, controversiële waarschuwing over het gebruik van vaginale matjes. In drie jaar tijd werden meer dan 1500 complicaties geregistreerd die leidden tot de bewering dat vaginale matjes patiënten blootstellen aan een verhoogd risico, zonder enig bewezen voordeel voor de verzakkingsoperatie.
Matjes maken nog steeds deel uit van verzakkingsoperaties, maar ze moeten kritisch bekeken worden. Dit type ingrepen kunnen, zoals vele operaties, leiden tot complicaties in de zenuwen. Professor Possover, die al meer dan tien jaar zulke complicaties behandelt, is er achter gekomen dat in de meeste gevallen niet het materiaal van de matjes de oorzaak is zijn van de pijn, maar de incorrecte positie van de mesh – het is vaak te dichtbij geplaatst, of zelfs direct op de zenuwen in het bekken.
Natuurlijk heeft het versimpelen van de verzakkingsoperatie door mesh te implanteren ertoe geleid dat veel chirurgen deze operatie uitvoeren zonder de nodige kennis te hebben van de anatomie van de omliggende zenuwen. Mogelijk heeft ook het gebruik van de ‘operatiekits’ daaraan meegeholpen. Het is niet juist om een taboe te maken van operaties met meshimplantaten, maar elke chirurg moet op de hoogte zijn van de risico’s die het gebruik van mesh met zich meebrengt. De chirurg moet zorgvuldig overwegen of gebruik van een meshimplantaat meer voordelen heeft dan een klassieke operatie en hij moet de patiënt kunnen laten zien wat de verbanden zijn.
‘Hoog-risico’ operaties zijn voornamelijk de vaginale operaties met matjes, om blaas- en darmverzakkingen te behandelen, maar ook bij het stuitje om de vaginatop op te hangen na het verwijderen van de baarmoeder. Dezelfde risico’s met meshimplantaten kunnen optreden bij rectale verzakkingen (dit wordt een rectopexie genoemd). Vaginale operaties worden uitgevoerd in de buurt van de nervus pudendus, de schaamzenuw, en ook wel de meest belangrijke zenuw voor de bekkenbodem en genitaliën. Verwonding van deze zenuw leidt tot brandende pijn in het perineum, de vulva en het anale gebied, wat zitten bijna onmogelijk maakt.
Implantatie van mesh boven de bekkenbodem – laparoscopisch of abdominaal – brengt het risico met zich mee van wortelbeschadiging van de ischiaszenuw. Dit kan naast brandende pijn in de genitaliën ook pijn in de rug, billen of benen veroorzaken.
Matimplantaties voor het behandelen van een liesbreuk
Volgens recent onderzoek lijdt 15 tot 20 procent van de patiënten die een liesbreukoperatie hebben ondergaan ook aan zenuwpijn. Zenuwpijn kan optreden direct na de operatie, of maanden -of zelfs jaren- later. Deze patiënten beschrijven dit als brandende pijn in het kruis, afhankelijk van waar de zenuw aangetast is, met uitstraling tot de genitaliën, dijen of zelfs de rug.